نقد و بررسیِ سه تصور از خدا در فلسفه مسیحیِ معاصر

امروزه الهیات مسیحی، بیش از هر زمان دیگر، با مسئله وجود خدا، شناخت او و به ویژه، ارتباط میان علم و اراده الهی با اراده و تقدیر انسان، درگیریِ فلسفی و کلامی دارد. در دوران معاصر، با ظهور نحله های جدید فلسفی در غرب، الهیات مسیحی نیز نحله های فلسفیِ مختلفی را درون خود تجربه کرده است، که الهیات یا خداباوریِ کلاسیک، خداباوریِ گشوده و خداباوریِ نئوکلاسیک را می توان سه مورد از برجسته ترین این نحله ها دانست. هر یک از این سه مکتب فلسفی ـ الهیاتی، سعی کرده اند تا با ارائه تصویری از خداوند، به بسیاری از مسائل سنتی و جدید در خصوص خداوند و ارتباط او با نظام هستی و به خصوص با انسان و اراده او، پاسخ دهند. در این جستار، تلاش خواهیم کرد تا با ارائه تصویری کلی از این سه مکتب، به مهم ترین اشکالات و انتقادات واردشده بر آن ها، به ویژه انتقاداتی که از سوی خود فیلسوفان مسیحی مطرح شده اند، توجه کنیم و جایگاه هر یک را در فلسفه مسیحیِ معاصر، بکاویم. همچنین، در نقد و بررسی این خداباوری های سه گانه، از آرای ملاصدرا نیز، به ویژه در مباحثی چون حدود شناخت عقل، مسئله شر و علم پیشین خداوند، بهره خواهیم برد. ازاین رو، نقد خداباوری های مذکور را هم به صورت درون سیستمی و هم برون سیستمی دنبال خواهیم کرد.